Wspaniała impreza przed nami! Śtryt pasterski – poznaj kulturę i tradycję „Czarnych górali”

Wyjątkowe spotkanie z tradycją beskidzką, czyli Śtryt pasterski, odbędzie rozpocznie się w Wierchomli już jutro 18 września 2020 r. Impreza potrwa do wtorku 22 września. Wydarzenie ma na celu nie tylko edukację etnograficzną, lecz także przybliżenie turystom i mieszkańcom regionu kultury pasterskiej górali karpackich.

Czytaj również: Znamy listę projektów BO 2021! Do dyspozycji mieszkańców ponad 3 miliony złotych

Śtryt to po góralsku spotkanie, a Beskid Sądecki to kraina pasterzy czarnych owiec, tzw. Czarnych Górali. Będzie okazja do poznania ich wyjątkowej tradycji! 

Impreza rozpoczyna się w piątek 18 września wykładem nt. instrumentów pasterskich. Od soboty do wtorku będą trwały warsztaty, prelekcje, występy. W programie m.in.:

• Jarmark Karpacki, na którym hodowcy owiec, rzemieślnicy i twórcy ludowi zaprezentują swoje wyroby
• pokazy rzemieślników i twórców ludowych, degustacje
• prelekcje o instrumentach pasterskich
• konkursy dla dzieci i młodzieży 
• warsztaty tańca górali podhalańskich oraz zajęcia muzyczne i plastyczne
• warsztaty z rzemiosła pasterskiego i serowarstwa, w tym pokazy wyrabiania oscypka
• pokazy i występy góralskich grup taneczno-muzycznych
• Watra pasterska z owczarską gawędą i góralską muzyką.

19 września w Wierchomli, przy hotelu strycom się górale z Sądecczyzny, Nadpopradzia, Podhala i Słowackiego Sariszu. Będzie to już 4 „Stryt pasterski”. „Strycić się” w góralskiej gwarze i w Polsce i na Słowacji to tyle co spotkać się, zejść, a „stryt” to spotkanie.

Na to pasterskie spotkanie zwoływać będziemy się trombitami. Zaraz po tym rozpocznie się konkurs na „Nojdrycniejsom Cornom uOwco” nad którą patronat objął Instytut Zootechniki z Krakowa. A potem konkurs gry na instrumentach pasterskich „Wałasi ojce nasi”, a w plenerze pokazy pracy pasterskiej i blok zabaw i gier skierowany specjalnie do dzieci i młodszej młodzieży. Jako, że udało się organizatorom uzyskać dofinansowanie z Narodowego Centrum Kultury na uczestników konkurów czekają liczne nagrody. Prawie tona owsa i ponad 30 instrumentów pasterskich.

Strytowi towarzyszyć będzie Karpacki Jarmark Pasterski na którym artyści ludowi prezentować będą swój dorobek twórczy i będzie można popróbować smacznej, właściwej dla regionu górskiego żywności która zwykle oparta jest na produktach gospodarki pasterskiej. W jarmarku wezmą też udział rzemieślnicy wytwarzający instrumenty ludowe, puciery czerpaki. Jeżeli ktoś nie ma rękawic i czapki na zimę to będzie można zakupić takowe robione starodawną techniką tkactwa przestrzennego. Przez cały czas podhalański baca Wojciech Komperda ze swoimi juhasami będzie wprowadzał w tajniki owczarstwa. Odbędą się pokazy strzyżenia owiec, kalagania syra i pucenia oscypków, a miejscowe gazdynie pokażą jak się grempuje i przędzie wełnę. Od 18. 00 godz. Zapraszamy wszystkich który lubią hulać na występy i warsztaty tańca górali sądeckich, nadpopradzkich, podhalańskich i tych ze słowackiego Sarisa.

Zaś dzień wcześniej rozpoczną się Warsztaty budowania fujary pasterskiej, zostaną one zainicjonowane otwartym dla wszystkich chętnych wykładem Michała Smetanki „Instrumenty ludowe Karpat”. Prelekcja będzie w Sali konferencyjnej hotelu „Wierchomla”.

Od niedzieli do wtorku w godzinach od 10 do 17 w Restauracji Pod Wyciągiem w Wierchomli Małej można będzie nabyć różnych umiejętności na rozmaitych warsztatach. 

I tak w kolejne dni:
NIEDZIELA (20 września)
10.00 – 17.00 Warsztaty dla dzieci i dorosłych
Warsztaty muzyczne „Grające rurki”
Materiałem z jakich górale robili instrumenty było to co było pod ręką, najczęściej drewno z bzu czarnego, dziś wokół mamy plastik i pokażemy jak zamienić go w instrument gający.
Warsztaty plastyczne „Pierwsze kroku małego owczarza”
Na warsztatach plastycznych dzieci będą mogły się oswoić z czarnymi owieczkami robiąc swoje własne stado.
PONIEDZIAŁEK (21 września)
10.00-17.00 Warsztaty obróbki wełny: „Od skubonio do plecionio”
Runo każdej owcy to złote runo, niestety dziś niedocenionie, a tak proste w obróbce, że każdy może sam jej spróbować. W poniedziałek wprowadzimy w arkany gręplowania, przędzenia i tkania czapek i rękawic furmańskich. Najmłodsi popróbują swoich umiejętności wyplatając z wełny barwne zwierzątka.
WTOREK (22 września)
10.00 „Instrumenty ludowe Karpat ” – wykład Michała Smetanki (cz. 2)
10.00 -17.00 Warsztaty zielarskie i serowarskie: „Smuzek plecionio i syra puconie”
Smużki to pradawna technika plecenia z ziół mini warkoczyków które są następnie spalane. Unoszący się aromat wpływa m.in. korzystnie na drogi oddechowe, na miłość i nienawiść, łagodzi depresję. Dodatkowo warsztatowicze będą mogli popróbować Ivan Czaju i dowiedzą się jak samodzielnie przygotować zimową herbatę.

W tajniki serów dojrzewających wprowadzi nas miejscowa gazdyni. Pokaże kolejne etapy warzenia sera, które trwają ponad 4 godziny: rozpocznie się podgrzewaniem mleka, dodawaniem bakterii, podpuszczki (wszystko w odpowiednim czasie), przenoszeniem skrzepu do koszyczków. Będą to twarożki kwasowo-podpuszczkowe, gouda i niezwykle dekoracyjny, bo z płatkami kwiatów nieżywiec.

W poniedziałek zapraszamy wszystkich chętnych na godzinę 18.00 na stok za Hotelem Wirchomla na „Watrę Pasterską” z opowieściami o tradycjach owczarskich i z góralską muzyką.

– Życie na wsi jest inne niż w mieście. Tu ludzie łakną spotkania, pogawędki czy po prostu towarzystwa. Z takiej potrzeby zrodził się pomysł na Śtryt, czyli po prostu spotkania: z pasterską tradycją, kulturą i drugim człowiekiem – twierdzi Monika Florek, regionalna działaczka i artystka, wielka miłośniczka i propagatorka beskidzkiej tradycji i kultury, pomysłodawczyni wydarzenia.

Organizatorem jest Hotel Wierchomla Ski&Spa Resort oraz Stowarzyszenie „Górale Karpat”. Szczegółowy program wydarzenia dostępny jest na www.wierchomla.com.pl

Rafał Kmak
fot. organizator