Zwyrodnienie plamki żółtej w oku – co to za choroba?

AMD, czyli zwyrodnienie plamki żółtej jest schorzeniem oka, które często ma związek ze starszym wiekiem pacjentów. Skąd się bierze? Jak się objawia? W jaki sposób można je leczyć? Między innymi tego dowiesz się z poniższego tekstu. Zapraszamy do lektury!

Czym jest zwyrodnienie plamki żółtej?

Plamką żółtą nazywamy niewielki obszar siatkówki, na którym jest największe zagęszczenie wyspecjalizowanych komórek wzrokowych (głównie czopków, a oprócz nich także pręcików). Odpowiada ona za ostry obraz – szczególnie tego, co znajduje się w centrum pola widzenia.
A dlaczego akurat „żółta”? Dlatego, że wspomniane komórki posiadają w sobie właśnie żółty barwnik.

Zwyrodnienie plamki żółtej w oku to stan, kiedy w jej obrębie dochodzi do zaburzenia procesów przemiany materii. Efektem jest obumieranie komórek wzrokowych, co z czasem ma coraz większy wpływ na kondycję wzroku pacjenta. Zwyrodnienie plamki żółtej jest związane z wiekiem, ponieważ starzenie się organizmu sprzyja wspomnianym zaburzeniom metabolicznym. Nieleczone AMD może doprowadzić do poważnych problemów ze wzrokiem – a ostatecznie nawet do jego utraty.

Postacie AMD

Wyróżniamy dwie główne postacie zwyrodnienia plamki żółtej:

• Zanikową (suchą) – w której dochodzi do powolnego, ale stopniowego zaniku komórek odpowiedzialnych za prawidłowe odbieranie wrażeń wzrokowych, a przez to do postępującej utraty widzenia. Z czasem na dnie oka odkładają się złogi, tzw. druzy. Na najbardziej zaawansowanym etapie ma miejsce „zanik geograficzny”, obejmujący większe fragmenty plamki. Postępy choroby łatwo zauważyć – wzrok ulega stopniowemu pogorszeniu: najpierw problemy występują przy złym oświetleniu, potem pojawiają się problemy z czytaniem, a w końcowych etapach dochodzi nawet do całkowitej utraty centralnej części pola widzenia.
• Wysiękową (mokrą) – która polega na wytwarzaniu przez siatkówkę nowych, nieprawidłowych naczyń krwionośnych. Są one słabe i niefunkcjonalne, przez co łatwo dochodzi do ich uszkodzenia, a w konsekwencji przecieku płynu surowiczego do komórek (wysięki). Powoduje to poważne zaburzenie działania siatkówki, które może skończyć się krwotokiem i jej trwałym uszkodzeniem. Ta postać AMD jest bardzo poważna – potrafi doprowadzić do całkowitej utraty wzroku w ciągu kilku tygodni!

Znacznie częściej występuje postać zanikowa AMD – dotyczy ok. 90% przypadków zwyrodnienia plamki żółtej.

Czynniki ryzyka zwyrodnienia plamki żółtej

Wiemy już, że AMD ma najczęściej związek z zaawansowanym wiekiem; jest to jego największy czynnik ryzyka – ale nie jedyny. Do pozostałych zaliczamy:

• palenie tytoniu;
• nieodpowiednią dietę;
• czynniki genetyczne;
• częste przebywanie na słońcu bez odpowiedniej ochrony oczu;
• obecność innych chorób, szczególnie przewlekłych.

Objawy AMD

Istnieje kilka objawów, które pojawiają się w przebiegu zwyrodnienia plamki żółtej. Warto pamiętać, że ich ilość i nasilenie mogą się różnić w zależności od postaci AMD. Do najczęściej występujących symptomów zaliczamy:

• Problemy z czytaniem – podczas czytania kontury liter, a nawet całe wyrazy, są niewyraźne. Czasem poprawę przynosi poruszanie głową na boki.
• Zniekształcenie obrazu – jest jednym z głównych objawów w przypadku postaci mokrej AMD. Kształty widzianych przedmiotów wydają się falować, a proste linie – wykrzywiać się. Warto wiedzieć, że w przypadku AMD rozwijającego się w tylko jednym oku, ten objaw może być niezauważalny dzięki większej pracy drugiego oka.
• Gorsze widzenie kolorów i kontrastu – stopniowe uszkodzenie coraz większej liczby komórek plamki żółtej powoduje, że świat wygląda – dosłownie – na bardziej szary i pozbawiony barw.
• Plama w centrum pola widzenia – w trakcie rozwoju AMD w środkowej części pola widzenia może pojawić się ciemna plama przesłaniająca obraz i stopniowo powiększająca się.

Jak leczy się zwyrodnienie plamki żółtej?

Celem terapii jest maksymalne spowolnienie postępów AMD – pełne wyleczenie jest niestety najczęściej niemożliwe. Jednak dzięki szybkiemu podjęciu leczenia można zachować dobrą jakość wzroku na długie lata.

W postaci zanikowej terapia polega na przeprowadzeniu kilkunastominutowego, bezbolesnego zabiegu z użyciem lasera 2RT. Z kolei w przypadku postaci wysiękowej wykonuje się zastrzyki z
anty-VEGF, które hamują tworzenie nieprawidłowych naczyń i zmniejszają wysięki. Podobnie jak zabieg laserem 2RT, są krótkie i bezbolesne (dzięki miejscowemu znieczuleniu).

Jednym z miejsc, gdzie możesz skorzystać z tych form leczenia AMD jest Specjalistyczne Centrum Korekcji Wzroku – Vidium Medica.

Profilaktyka AMD – co warto robić, a czego nie?

Wiemy już dużo na temat zwyrodnienia plamki żółtej. Pozostaje jednak najważniejsze – czy można (a jeśli tak, to jak), się przed nim chronić? Niestety pewności, że choroba nas ominie, nigdy mieć nie będziemy – ale można znacząco zmniejszyć jej ryzyko. Oto kilka zasad, o których warto pamiętać w profilaktyce zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem:

• Skuteczna ochrona oczu przed promieniowaniem UV – stosowanie na zewnątrz okularów przeciwsłonecznych z odpowiednim filtrem UV.
• Większa aktywność fizyczna – przynajmniej pół godziny ruchu/ćwiczeń dziennie.
• Właściwa, bogata w antyoksydanty dieta – przeciwutleniacze znajdziemy m.in. w orzechach, zielonych warzywach, owocach.
• Unikanie czynników ryzyka, na które mamy wpływ – np. rzucenie palenia, wyeliminowanie z diety potraw bogatych w tłuszcze nasycone, ograniczenie alkoholu.