Bakteryjne zapalenie gardła u dziecka – rozpoznanie i metody leczenia

Bakteryjne zapalenie gardła występuje znacznie częściej u dzieci niż u dorosłych. Jest jedną z bardziej powszechnych infekcji w okresie jesienno-zimowym, kiedy odporność malucha jest naturalnie obniżona. Objawy bakteryjnego zapalenia gardła to najczęściej silny ból gardła i wysoka gorączka. Jak rozpoznać bakteryjne zapalenie gardła u dzieci? Jak wygląda leczenie?

Bakteryjne zapalenie gardła u dzieci

Zapalenie gardła może być spowodowane zarówno przez wirusy, jak i bakterie lub grzyby. Bakteryjne zapalenie gardła wymaga leczenia antybiotykiem, jednak są również inne leki, które łagodzą ból gardła. Infekcja bakteryjna gardła najczęściej spowodowana jest przez paciorkowce beta hemolizujące Streptococcus pyogenes (GAS)¹. Należą one do paciorkowców z grupy A. Zakażenie mogą powodować również paciorkowce B i C, a także inne bakterie, na przykład maczugowiec błonicy, czy też Arcanobacterium haemolyticum².

Infekcja A.haemolyticum zazwyczaj przypomina infekcję GAS, może również wywołać błoniaste zapalenie gardła. U nastolatków jedną z częstszych przyczyn infekcji gardła jest F. necrophorum³.

Zapalenie bakteryjne gardła dotyczy zazwyczaj dzieci w wieku 5 do 15 lat. Występuje ono jednak rzadziej niż infekcja wirusowa gardła spowodowana przez wirusy grypy, paragrypy, rhinowirusy, czy enterowirusy. Zakażenie bakteryjne gardła występuje częściej u dzieci z obniżoną odpornością, na przykład u alergików³.

Bakteryjne zapalenie gardła – objawy

Objawy bakteryjnego zapalenia gardła pojawiają się nagle i są dosyć mocno nasilone. Pierwszym symptomem jest przeważnie silny ból gardła utrudniający przełykanie. Inne objawy sugerujące zapalenie bakteryjne gardła to³:

• gorączka, zazwyczaj >38 st. Celsjusza,
• wysypka,
• zaczerwienione gardło,
• zapalenie migdałków,
• powiększone węzły chłonne,
• bóle głowy,
• nudności i wymioty.

Oprócz wymienionych objawów można zaobserwować również biały lub żółtawy nalot na migdałkach, który sugeruje ropną infekcję GAS.

Czy bakteryjne zapalenie gardła jest zaraźliwe?

Infekcja bakteryjna gardła jest chorobą zakaźną. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, najczęściej poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą. Z tego powodu choroba bardzo łatwo się rozprzestrzenia w przedszkolach i szkołach. Dzieci bawią się tymi samymi zabawkami, czasami piją z tego samego kubeczka. Bardzo ważna jest izolacja chorego dziecka. Zazwyczaj już po 12 godzinach od podania pierwszej dawki antybiotyku dziecko przestaje zarażać¹.

Bakteryjne zapalenie gardła – leczenie

Bakteryjne zapalenie gardła może być zdiagnozowane jedynie na podstawie posiewu wymazu z gardła. Jest to tak zwany szybki test paciorkowcowy⁴. Lekarz zbiera szczegółowy wywiad medyczny i może posiłkować się skalą wg Centora/McIsaaca, aby ustalić przyczynę infekcji⁵. Ważne jest jak najszybsze wdrożenie leczenia, dlatego w niektórych przypadkach lekarz nie czeka na wyniki posiewu. Jeśli w ciągu 2 dni od rozpoczęcia antybiotykoterapii dziecko nie czuje się lepiej, należy zgłosić się do lekarza. Nieleczone zapalenie gardła może przerodzić się w bardzo groźną gorączkę reumatyczną⁴.

W przypadku zakażenia paciorkowcowego stosuje się najczęściej antybiotyki z grupy penicylin. W przypadku innych bakterii lekarz może rozważyć inne grupy antybiotyków⁶. Leki należy przyjmować w regularnych odstępach czasu, nie pomijając żadnej dawki, aby leczenie było skuteczne. W innym przypadku może dojść do wytworzenia przez bakterie oporności na dany antybiotyk. Oprócz tego można stosować również leki, takie jak Chlorchinaldin dla dzieci⁷, które działają przeciwbakteryjnie hamując stan zapalny gardła.

Domowe sposoby na ból gardła

Bakteryjne zapalenie gardła wymaga antybiotykoterapii, jednak istnieje kilka domowych sposobów wspomagających łagodzenie bólu gardła⁸:

• pastylki do ssania na,
• nawilżanie powietrza specjalnymi nawilżaczami,
• płukanie gardła wodą z solą,
• dbanie o odpowiednie nawodnienie, szczególnie pomocne są ciepłe napoje,
• u dzieci powyżej 1. roku życia można stosować miód, na przykład dodając go do ciepłego mleka czy herbaty.

Bibliografia:

1. https://www.cdc.gov/groupastrep/diseases-hcp/strep-throat.html [dostęp: 19.12.2021]
2. Bisno AL, Acute pharyngitis. N Engl J Med. 2001;344(3):205–211.
3. Arnold J. C., Nizet V., Pharyngitis. Principles and Practice of Pediatric Infectious Diseases. 2018;202-208.e2.
4. https://www.cdc.gov/groupastrep/diseases-hcp/strep-throat.html [dostęp: 19.12.2021]
5. Fine A. M., Nizet V., Mandl K.D., Large-scale validation of the Centor and McIsaac scores to predict group A streptococcal pharyngitis. Arch Intern Med 172(11):847-852, 2012.
6. Szczypa K., Wilemska J., Hryniewicz W., Sitkiewicz I., Epidemiologia zakażeń Streptococcus pyogenes, struktura klonalna populacji i antybiotykooporność. Postępy Mikrobiologii 2013; 52(3): 223-232.
7. Charakterystyka Produktu Leczniczego Chlorchinaldin VP [dostęp: 19.12.2021].
8. https://www.cdc.gov/antibiotic-use/sore-throat.html [dostęp: 19.12.2021]