Nadżerki w jamie ustnej – czym są i jak sobie z nimi radzić?

Nadżerki w jamie ustnej są często spotykanym problemem. Do ich wystąpienia często wystarczy chwila pośpiechu i brak odpowiedniej higieny (np. zjedzenie nieumytych owoców). Nadżerki jednak są zmianą chorobową i mogą pojawiać się np. na skutek zbyt niskiej odporności organizmu lub świadczyć o chorobach ogólnoustrojowych. Czym są nadżerki w jamie ustnej? Po czym je rozpoznać? Co robić, gdy wystąpi nadżerka w jamie ustnej?

Nadżerki w jamie ustnej – czym są?

Jama ustna każdego dnia ma styczność z brudem czy bakteriami, obecnymi na naczyniach, dłoniach, warzyw czy innych produktach. Stosowanie odpowiednich zasad higieny, np. mycie dłoni przed posiłkiem, pozwala ograniczyć dostęp bakterii do śluzówki jamy ustnej. W przeciwnej sytuacji, gdy dochodzi do kontaktu z brudem i bakteriami, w jamie ustnej pojawiają się nadżerki określane jako afty.¹

Afty są małymi owrzodzeniami, powstającymi w efekcie stanu zapalnego śluzówki. Nadżerki w jamie ustnej mają tendencję do nawracania, co wiąże się z występowaniem zespołu RAS (ang.Recurrent Apthous Stomatitis), czyli nawracającego aftowego zapalenia jamy ustnej.² Najczęściej występuje nadżerka na podniebieniu, języku lub wargach. Może pojawić się również na wewnętrznej stronie policzków lub w okolicy gardła.³

Nadżerki w jamie ustnej – jak je rozpoznać?

Nadżerka w jamie ustnej ma bardzo charakterystyczny wygląd i łatwo ją odróżnić od innych owrzodzeń. Może jednak występować w 3 postaciach, jako³:

• afta mała (Mikulicza),
• afta duża (Suttona),
• afta opryszczkopodobna (HeRAS).

Afty Mikulicza mają małe rozmiary i występują zarówno pojedynczo, jak i w większych skupiskach. Znikają samoistnie i goja się do 14 dni.³ Z kolei afty Suttona, mają już znacznie większe rozmiary, przez co mogą sprawiać ból, m.in. w czasie jedzenia, a nawet – mówienia. Nadżerki te również goją się samoistnie, jednak proces ten trwa zdecydowanie dłużej. ³

Afty opryszczkopodobne są nieco innym rodzajem nadżerki w jamie ustnej, a ich cechą typową jest występowanie w dużej grupie.³

Każda nadżerka jamy ustnej, wiąże się z występowaniem objawów prodromalnych, poprzedzających rozwój afty. W miejscu, gdzie rozwinie się nadżerka, na 24 godziny przed jej wystąpieniem pojawia się uczucie pieczenia, swędzenia i zaczerwienienia.³

Nadżerka w jamie ustnej u dziecka – co robić?

Najczęstszą przyczyną pojawienia się nadżerki w jamie ustnej u dziecka jest brak odpowiedniej higieny, niska odporność, stres oraz niedobory.⁴ Aby zmniejszyć ryzyko rozwoju nadżerki u maluchów, należy dbać o ich prawidłową higienę i udzielać wskazówek co do niej (np. uczyć dziecko mycia rąk przed każdym posiłkiem). Należy również zadbać o odporność i uzupełnić niedobory. Doraźne przy wystąpieniu afty warto zastosować leki dostępne bez recepty, np. Sachol dla dzieci.

Czym smarować nadżerki w jamie ustnej?

Bolesne nadżerki w jamie ustnej goją się samoistnie, jednak ze względu na towarzyszące im dolegliwości często są przeszkodą w codziennym funkcjonowaniu. Ulgę w bólu, przy obecności nadżerki w jamie ustnej, przynoszą preparaty dostępne bez recepty, takie jak np. żel stomatologiczny Sachol⁵ Jest to lek, który po nałożeniu na nadżerkę, tworzy na niej warstwę ochronną. Dzięki temu ogranicza wpływ różnych czynników, np. bakterii.⁵

Zawarte w żelu substancje aktywne przenikają w głębsze warstwy nadżerki, dzięki czemu przyspieszają jej proces gojenia.

W leku znajduje się m.in.⁵:

• salicylan choliny o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym,
• chlorek cetalkoniowy, wzmacniający te właściwości.

Żel stomatologiczny Sachol posiada również olejek anyżowy, o działaniu antyseptycznym. Dzięki właściwościom tego żelu nadżerka na podniebieniu, języku czy w ustach goi się znacznie szybciej.⁵

Żel Sachol – jak stosować?

Stosowanie żelu jest bardzo proste – wystarczy odpowiednią ilość preparatu wycisnąć na czysty palec bądź patyczek kosmetyczny i zaaplikować bezpośrednio na nadżerkę. Po nałożeniu leku warto zrezygnować z jedzenia i picia na około 30 minut.⁵

Bibliografia:

1.  Krawiecka E., Występowanie nawracającego aftowego zapalenia jamy ustnej w aspekcie chorób ogólnoustrojowych oraz niedoborów żelaza, witaminy B12 i witaminy D, Rozprawa doktorska, Klinika Gerostomatologii i Patologii Jamy Ustnej Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań, 2017.
2. Tomusiak-Plebanek A., Mikrobiota jamy ustnej w aftach nawracających, Stomatologia Po Dyplomie: 2016.06
3. Antoniv R., i inni. Afty nawracające – przegląd piśmiennictwa, Nowa Stomatologia, 3, 2014.
4. Roszkowska M., Afty u dzieci – leczenie i domowe sposoby. Leki i preparaty, 2021., dostęp: 5.01.2022
5. Charakterystyka Produktu Leczniczego Żel stomatologiczny Sachol, dostęp: 23.04.2022.

Artykuł reklamowy marki Sachol